Sao Mai
Năm 1973, Tướng Nguyễn Huy Hiệu vinh dự được tuyên dương danh hiệu Anh hùng Quân giải phóng miền Nam Việt Nam. Nhân dịp này, ông được Trung ương trao tặng ba hiện vật có giá trị lịch sử đặc biệt: một chiếc bút kim tinh, một chiếc đồng hồ Poljot của Nga, và một chiếc ca dùng uống nước mang lá cờ “Quyết tâm đánh thắng giặc xâm lược.” Những món kỷ vật này không chỉ là dấu ấn ghi nhận sự cống hiến của ông trong sự nghiệp cách mạng mà còn gắn liền với nhiều chiến công hiển hách trong cuộc chiến giải phóng dân tộc.
Hiện vật lịch sử tại Bảo tàng Quảng Trị
Tướng Hiệu đã trao lại Bảo tàng Quảng Trị nhiều kỷ vật quý giá của mình, bao gồm tư liệu ảnh, quyển sách “Một thời Quảng Trị” và khẩu súng AK-47 báng gấp mà ông đã sử dụng trong chỉ huy mở màn chiến dịch năm 1972. Ngoài ra, chiếc ba lô quân Giải phóng mà ông đã mang trong suốt thời kỳ chiến đấu gần 10 năm ở Quảng Trị cũng được đặt trong bảo tàng. Những kỷ vật này mang tinh thần chiến đấu kiên cường và lòng quyết tâm của người lính Việt Nam trong cuộc chiến tranh bảo vệ đất nước.
Khẩu súng AK-47 báng gấp là một trong những kỷ vật quý giá nhất của tướng Hiệu. Ông đã sử dụng khẩu súng này từ năm 1972, khi ông chỉ huy Tiểu đoàn trong các chiến dịch khốc liệt tại Quảng Trị và tiếp tục mang theo trong chiến dịch Hồ Chí Minh năm 1975. Khẩu súng này là vũ khí tự vệ và là biểu tượng cho lòng dũng cảm, ý chí kiên cường của ông trong suốt cuộc đời binh nghiệp.
Chiếc bút kim tinh, món quà từ lần tuyên dương Anh hùng, đã góp phần tạo nên tác phẩm “Một thời Quảng Trị”, ghi lại những ký ức chiến trường đầy cam go của người sĩ quan quân Giải phóng. Đồng hồ Poljot của Nga, được ông sử dụng suốt 9 năm trong cả thời chiến và thời bình, đã giúp ông theo dõi giờ giấc và trở thành chứng nhân cho nhiều khoảnh khắc lịch sử quan trọng. Chiếc ca uống nước, luôn đeo bên cạnh ba lô, là vật dụng thân thương mỗi khi ông uống nước sau những giờ phút chiến đấu căng thẳng và trở thành người bạn đồng hành lặng lẽ của ông.
Ngoài những kỷ vật gửi tại Bảo tàng Quảng Trị, tướng Hiệu còn trao tặng nhiều hiện vật khác cho Phòng truyền thống Trung đoàn 27 tại Bỉm Sơn, Thanh Hóa và Sư đoàn 390 (quân đoàn 12). Ở đây, những kỷ vật như bản đồ mà Má Sáu Ngẫu trao tặng trong chiến dịch Hồ Chí Minh và các bức ảnh trắng đen được trưng bày để thế hệ sau có thể nhìn thấy và cảm nhận sự gian khổ, kiên cường của các chiến sĩ trong các chiến dịch lớn tại Quảng Trị và các tỉnh miền Nam.
Bảo tàng tỉnh đội Nam Định và Bộ Quốc phòng
Tại Bảo tàng tỉnh đội Nam Định, ông cũng để lại một khẩu súng AK-47 báng gấp, loại súng mà ông đã sử dụng trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân năm 1968. Khẩu súng này là một kỷ vật vô giá, gắn liền với giai đoạn quan trọng trong sự nghiệp quân sự của ông. Bên cạnh đó là một bức ảnh đồng chí Trường Chinh trao Huân chương Sao vàng Quân đội năm 2004, với tướng Hiệu đứng ở phía sau, và cuốn sách “Một thời Quảng Trị”.
Còn ở Nhà lưu niệm xã Hải Long thuộc quê hương Nam Định, tướng Hiệu lưu lại nhiều hiện vật mang giá trị lịch sử, và 4 giá sách, với nhiều đầu sách quý.
Thượng tướng Nguyễn Huy Hiệu cũng đã gửi một số hiện vật quý giá tới Bảo tàng Lịch sử Quân đội Việt Nam, trong đó có huy hiệu Anh hùng Quân giải phóng miền Nam, mũ tai bèo ông đã sử dụng suốt 4 chiến dịch Mậu Thân 68, đường 9 Nam Lào, chiến dịch 72 và chiến dịch 75, đôi dép cao su và áo phao mà ông mặc khi tham gia cứu trợ thiên tai ở miền Trung,… Chiếc đồng hồ được tặng sau 3 nhiệm kỳ Trung ương Đảng khóa 8, 9, 10 cũng được trao lại Bảo tàng Lịch sử Quân đội Việt Nam. Những hiện vật này là minh chứng cho quá khứ hào hùng của ông, thể hiện tinh thần phục vụ Tổ quốc trong cả thời chiến và thời bình.
Chưa dừng lại ở đó, tại bảo tàng Bộ Tổng Tham mưu Quân đội Nhân dân Việt Nam, tướng Hiệu đã đóng góp nhiều kỷ vật mang đậm dấu ấn cuộc đời binh nghiệp của ông. Trong số đó có bộ quân phục Tiểu lễ phục mùa hè, được cấp ngày 15/10/1994 khi ông nhận quyết định bổ nhiệm vị trí Phó Tổng Tham mưu trưởng Quân đội Nhân dân Việt Nam, chiếc mũ tai bèo của quân Giải phóng miền Nam Việt Nam, cùng với chiếc mũ của lính thuỷ đánh bộ Mỹ mà ông thu được trong chiến dịch Xuân Mậu Thân 1968 và bi đông nhựa của quânNguỵ Việt Nam Cộng hoà, chiến lợi phẩm từ chiến dịch đường 9 Nam Lào 1971. Bên cạnh các kỷ vật, ông còn để lại các tác phẩm văn học quý giá như “Một thời Quảng Trị” và “Những khoảnh khắc của thời gian”.
Tại gia đình, tướng Hiệu cũng bảo quản một số kỷ vật và tư liệu quan trọng như tấm dù hoa 18 múi được xé ra chia cho 18 đồng đội sử dụng trong chiến dịch Mậu Thân năm 1968. Và đặc biệt là những cuốn sách mà ông đã mang theo suốt quãng thời gian chiến đấu. Những quyển sách như “Thép đã tôi thế đấy”, “Bão biển” của Chu Văn, “30 năm đời ta có Đảng” và “Nước non ngàn dặm” của Tố Hữu,… Sách dù đã cũ nát, nhưng vẫn được ông lưu giữ cẩn thận trong tủ sách gia đình. Đó là tài liệu quý báu đối với ông, cũng là nguồn cảm hứng cho thế hệ sau này. Những món đồ kỷ vật chiến tranh của vị tướng, dù ở bảo tàng hay trong gia đình, chúng đều mang trong mình ý nghĩa sâu sắc, gợi nhắc về sự nghiệp và tinh thần cách mạng của tướng Nguyễn Huy Hiệu, một người lính, một vị chỉ huy đã dâng hiến cả cuộc đời mình cho Tổ quốc.
