Sáng ngày mùng 10 tháng 5 năm 2024, vào lúc 9h sáng, tại Cung Văn hóa tỉnh Hòa Bình (TP. Hòa Bình), Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Hòa Bình tổ chức lễ ra mắt cuốn sách “Đồi Thông hai mộ – Từ di cảo đến di sản” do Nhà xuất bản Văn hóa dân tộc phát hành tháng 4 năm 2024.
Cuốn “Đồi Thông hai mộ – Từ di cảo đến di sản” gồm 22 bài viết tâm huyết của nhiều tác giả về “Đồi Thông hai mộ”, tác phẩm truyện thơ nổi tiếng của văn sĩ Tùng Giang – Vũ Đình Trung (1905 – 1985). Truyện thơ được tác giả viết vào thập niên 1940, gồm hơn một nghìn câu thơ song thất lục bát về tình yêu của người con trai Mường Đinh Lăng với người con gái Quách Mị Dung tại một vùng cao với cảnh núi non hùng vĩ, nên thơ. Gần đây, nhiều nghiên cứu văn học với đầy đủ nhân chứng đã cho thấy rằng phát tích của truyện thơ “Đồi Thông hai mộ” là từ huyện Lương Sơn và huyện Kim Bôi, tỉnh Hòa Bình, cho dù trước nay nhiều người cho rằng nguồn gốc truyện thơ là ở Đà Lạt.
Bởi vậy, cuốn sách “Đồi Thông hai mộ – Từ di cảo đến di sản” bao gồm nhiều ý kiến và nghiên cứu của các chuyên gia và nhà văn về nơi phát tích truyện thơ “Đồi Thông hai mộ”, với ý nghĩa là một di sản quý của xứ Mường Hòa Bình. Thêm vào đó là những nhận xét về nghệ thuật đặc sắc làm nên cái hay, cái đẹp của truyện thơ “Đồi Thông hai mộ” phổ biến đến mức nhiều người thời bấy giờ còn thuộc lòng nhiều đoạn. Thiết nghĩ, việc tìm lại quê hương đích thực của cuốn truyện thơ là vô cùng cần thiết. Vì chỉ khi đó, độc giả mới tiếp cận được chính xác bối cảnh và màu sắc văn hóa ẩn trong “Đồi Thông hai mộ”, từ đó sẽ hiểu đúng hơn và đủ hơn về nội dung mà tác giả Tùng Giang – Vũ Đình Trung muốn truyền đạt. Như vậy, những câu thơ đẹp sẽ khắc ghi sâu sắc hơn trong lòng người đọc và được lưu truyền lâu hơn, rộng rãi hơn: “Anh Đinh – Lăng giờ đây đâu nhỉ?/ Anh của em yêu quý nhất đời/ Anh đi mù mịt xa khơi/ Phượng hoàng tung cánh phương trời mải bay.”
