PUỘT PU
Tháng sáu!
Ánh nắng ở Phiêng Luông nhiều hơn bất kỳ lúc nào. Người già chẳng muốn ra khỏi nhà, lũ trẻ tắm ở dòng Khuổi Linh chẳng buồn về. Nhưng những người đàn ông, đàn bà vẫn phải còng lưng trên những bãi nương vừa mới phát. Càng nắng, cây sẽ càng khô nhanh hơn, lửa sẽ cháy đượm hơn để rồi những bãi nương cho mùa lúa đầy sàn, đầy những bồ thóc rỗng đang ngày ngày đợi thóc ở nhà.
Tiến Sinh cùng vợ đang dọn nốt những khúc cây gần rìa nương, ngày mai trời nắng to sẽ đốt luôn bãi nương này để kịp cuối tháng này gieo hạt. Mặt trời đã khuất dần sau dãy núi, những cơn gió hiếm hoi thổi đến khiến đôi vợ chồng như được tiếp thêm sức.
– Sắp xong rồi đấy, bà làm nốt chỗ này tôi xuống dưới khe chặt mấy cái hoa chuối về nấu, tiện xem lại mấy cái bẫy xem được con gì không.
– Ừ! Tôi cũng xong rồi đây.
Tiến Sinh đi xuống khe suối phía dưới nương, con nước hình như lại bé hơn ngày trước. Mới hôm qua nước chảy bằng ngón chân cái thế mà hôm nay chỉ còn hơn ngọn ngón tay trỏ thôi, cái máng làm bằng ống vầu vướng ít lá cây khiến nước chảy tràn ra xung quanh, Tiến Sinh gạt đi, chờ nước sạch mới chụm tay lại hứng. Mát quá! Nước khe ngọt mát làm ông tỉnh hẳn. Chẳng biết bao giờ ông trời mới cho những giọt mưa để tưới mát khắp Phiêng Luông đây. Mà chưa được, phải đợi đốt nương xong đã, bây giờ mà mưa thì hỏng hết. Bãi chuối rừng khá lớn, nhìn từ đằng xa cũng có thể thấy những bông hoa chuối đỏ rực như những ngọn đuốc. Tiến Sinh chặt được hai cây thì vợ gọi:
– Nhanh lên tối rồi đấy, nhà ông Kim đang đợi bên kia.
– Ừ!
Tiến Sinh định chặt nốt hai quả nữa để đủ bữa thì về nhưng phía xa xa cây chuối gần bìa rừng làm ông chú ý. Tiến lại gần, cây chuối ở khuất vào giữa bụi nếu nhìn không kỹ sẽ không phát hiện ra.
– Một… hai.. ba… chín bông. Một cây chuối có chín bông hoa.
Tiến Sinh đếm lại nhiều lần, bất giác ông reo lên khe khẽ.
– Puột Pu.
Rồi như sợ ai nghe thấy, ông tự bịt mồm mình lại rồi lặng lẽ bước chân tiến lên trên đồi.
Buổi tối, Tiến Sinh ăn cơm không uống rượu nhiều như mọi hôm, ba cô con gái cũng không thấy bố quát một câu nào, vợ ông cũng thấy chồng lạ lắm, cả quãng đường về chẳng nói câu nào, kể cả khi ông Kim hỏi chuyện cũng chỉ thấy ừ à.
– Cái Sìn chẻ cho tao một bó đuốc nhé.
Biết bố tỉnh nên Sinh cũng không hỏi gì thêm, nó chạy vội ra ngoài kiếm thanh vầu khô che đuốc cho bố trước khi ông tắm xong. Ba đứa con gái khiến cho Tiến Sinh buồn lắm, dù cả ba đều làm việc chăm chỉ nhưng Tiến Sinh vẫn muốn có thằng con trai nữa, ba đứa, bốn đứa ông cũng bắt vợ đẻ thêm.
Tắm xong xuôi, Tiến Sinh châm đuốc, dắt theo bình toong rượu đi về phía cuối làng. Ánh trăng soi rõ đường đi, mấy lần ông định tắt đuốc nhưng lại thấy vẫn còn hơi tối. Những cơn gió mát thổi từ Lủng Căm về khiến ông thấy thoải mái hơn, đôi chân bước đi thoăn thoắt hướng về ngôi nhà tối, hắt chút ánh sáng của chiếc đèn dầu cũ kĩ.
– Thầy Kim Sân có nhà không đấy?
– Đây! Đây! Ai đến thế nhỉ?
– Tiến Sinh mà.
– Chà chà, lâu lắm rồi vớ.
Cuộc nói chuyện bên bình rượu càng lúc càng nhiều hơn, những chuyện về mùa lúa năm nay đã qua, chuyện về các nhà trong bản.
– Kim Sân à? Có nghe nói Puột Pu bao giờ chưa?
Câu hỏi của Tiến Sinh khiến Kim Sân giật mình. Đã lâu lắm rồi Kim Sân không thấy ai nhắc đến, từ ngày xưa cũng chỉ nghe ông nội nhắc đến vài lần.
Puột Pu – là một cây chuối có nhiều bông hoa đỏ, được người Dao coi là cây bạc. Vào những ngày rằm khi ánh trăng sáng, sẽ có một lúc toàn thân cây phát sáng, nếu người nào có dịp gặp lúc đó, hãy nhanh tay chặt gốc để Pu không chạy xuống đất, chặt ngọn để Pu không chạy lên trời. Khi đó đoạn giữa sẽ là cả một khúc bạc trắng, người có cơ may đó sẽ được sống sung túc cả đời.
– Sao tự dưng mày lại hỏi đến nó? Hay là…
– Làm gì có, hỏi chuyện để biết thôi, bây giờ làm gì còn ai tin vào chuyện đấy.
Trời đã khuya, bình rượu cũng gần hết, Tiến Sinh nói vài câu chuyện nữa. Trên trời, ánh trăng càng lúc càng sáng hơn.
– Hôm nay đã là mười bốn rồi đấy.
Trời nắng chang chang, những cơn gió từ đâu thổi mạnh, Tiến Sinh thấy vậy vội châm lửa đốt. Biển lửa bao trùm khắp bãi nương, bà vợ huýt huýt gọi gió về liên tục. Gió thế này chắc cây sẽ cháy hết đây, vụ này được mùa lắm đấy. Tiến Sinh nghĩ đến nhiều cái vui nhưng cái vui lớn đã ngập hết bụng ông rồi.
– Về thôi, nương cháy tốt lắm, chỉ còn những cây to thôi.
– Ừ biết rồi. Tao xuống lấy hoa chuối.
– Sao hôm nào cũng hoa chuối thế, đi về sớm đến giữa đường tìm măng nứa đủ ăn rồi.
– Mày về trước tìm măng, kệ tao lấy hoa chuối.
Biết tính chồng, bà chẳng nói gì, vội đeo túi nải đi về trước. Tiến Sinh xuống đếm từng chuối, mắt nhìn xung quanh tìm về chân lạ, may quá chưa có ai đặt chân đến đây. Ông nhìn lên mỏm đá phía trên rồi gật đầu vẻ hài lòng. Ngày mai từ chỗ đó quan sát sẽ nhìn thấy rất rõ, khoảng cách lại không xa nên chắc chắn sẽ kịp, phát con đường nữa để chạy nhanh hơn, buổi tối dễ mắc vào dây rừng lắm, ngã một cái sẽ hỏng hết chuyện. Phía trên nương, những ánh lửa vẫn cháy đỏ rực, ánh sáng càng rõ hơn khi mặt trời đã lặn sâu xuống chân núi Pù Toòng.
Hôm nay là ngày rằm.
Buổi sáng, Tiến Sinh đốt hương lên bàn thờ rồi lẩm nhẩm cầu khấn, rằm này ông còn thịt thêm con gà nữa. Vợ ông tưởng chồng cúng cho mùa lúa được tốt hơn nên chẳng hỏi thêm, Tiến Sinh đứng trước bàn thờ hồi lâu, những làn khói quyện lấy ông rồi bay lên trên nóc nhà, mái gianh đã mấy lần thay giờ chỉ chờ đến mùa gianh mới và có thể năm nay đồi gianh sẽ không phải dùng đến nữa. Xong việc, Tiến Sinh lấy cây súng ra lau thật kỹ, cẩn thận nhồi từng viên đạn, mài dao thật sắc, mọi thứ đều phải chuẩn bị tốt nhất. Trời đã gần trưa, cái nắng xua hết những đám mây đi khỏi Phiêng Luông, trời chỉ còn một màu xanh ngắt. Trăng tối nay sẽ sáng lắm đây, nghĩ vậy Tiến Sinh càng vui hơn, buổi trưa nóng thế nhưng ông vẫn cố gọi thầy Kim Sân về uống rượu. Ba cô con gái lần lượt lên nhà Kim Sân, bao giờ ông chịu xuống mới thôi.
Cái nắng rủ nhau về núi cũng là lúc Tiến Sinh chuẩn bị xong mọi thứ để lên đường, khẩu súng, con dao sắc và túi nải, bên trong con một tấm vải trắng nữa. Tiến Sinh cố giấu không cho ai biết, gặp người nào ông cũng không ngẩng đầu lên nhìn. Cố bước nhanh ra khỏi bản, chốc chốn ông lại ngoảnh đầu nhìn xem có có ai đi cùng không.
– Roạt roạt, bọp bọp.
Cả khu rừng dần chìm vào bóng đêm, ánh trăng nhô lên từ đỉnh Khâu Săm đã bắt đầu chiếu sáng đến chân núi Pù Toòng. Phía xa xa, những bếp lửa trên nương nag ông Kim vẫn còn cháy dở. Tiến Sinh ngồng bất động trên mỏm đá, xung quanh ông đã cắm đầy những cành cây ngụy trang. Kim Sân cũng bảo, chỉ khi không có ai Puột Pu mới xuất hiện. Muỗi rừng, vắt rừng ngửi thấy mùi người kéo về xung quanh, Tiến Sinh chẳng dám đập muối, cũng chẳng dám hút thuốc. Đôi mắt ông vẫn nhìn chăm chăm vào cây chuối chín bông hoa đỏ ấy, ánh trăng soi càng rõ hơn, những cơn gió nhẹ thổi cũng xua dần đám muỗi đi.
Puột Pu….!
Tiến Sinh chỉ còn nghĩ đến nó, nếu có Puột Pu, nếu có được khúc bạc trắng ấy cả nhà tao sẽ có nhiều cái mới lắm, ngôi nhà sẽ không phải lợp gianh nữa, bà vợ không biểt đẻ sẽ bị đuổi khỏi ngôi nhà ấy, cả ba cô con gái nữa. Tao muốn có thêm cô vợ mới để có thằng con trai, tao chỉ cần một ít bạc trắng là đủ để hỏi lấy bất cứ cô gái nào tao thích. Những suy nghĩ đó khiến đầu óc Tiến Sinh tỉnh táo lạ thường, mắt ông vẫn không dời khỏi hướng gốc chuối. Trời đã càng về khuya, ánh trăng càng rõ hơn, những tấm lá chuối rung theo gió, 9 bông hoa chỉ là những chấm đen không rõ hình, bông to nhất hướng thẳng lên trời, xung quanh là những bông nhỏ.
Puột Pu…! Chín bông hoa ấy có phải là những chùm hoa đỏ trên bộ váy cô dâu người Dao. Tiến Sinh biết rằng vợ chưa có bộ quần áo như thế, ngày dẫn vợ về, Tiến Sinh chỉ làm mấy mâm cơm mời họ hàng. Sống với nhau bao nhiêu năm, cũng chẳng thấy vợ giục về quê những hôm rằm tháng bảy hay mồng hai tết. Suốt năm, vợ vẫn chỉ quanh nhà rồi lên nương, ba cô con gái cũng biết làm nương từ rất sớm. Chúng chỉ được học hết lớp năm rồi về theo mẹ gánh những bó củi to hơn người, khuôn mặt đứa nào cũng gầy, đen sạm, tóc vàng, cái miệng chẳng nói lời nào, chẳng cười một tiếng suốt cả năm. Cái Sìn là con gái lớn đã được mười tám nhưng gầy nhẳng như đứa mười bốn. Mấy lần có người đến xem mặt nhưng rồi thời gian dài lại không thấy sang nữa. Tiến Sinh dài lưng, suốt ngày chỉ muốn ở nhà chờ đền chiều tối vác súng đi săn. Hôm nào chán cũng vác dao lên nương, người trong bản thì thầm: Mai lại mưa thì còn làm gì được nữa.
Trăng sáng lắm, dường như cả thân chuối hiện rõ dưới ánh trăng, có những lúc như thế cả thân sắp phát sáng, Tiến Sinh lại chớp mắt thì không thấy đâu nữa. Buổi tối ngồi một mình tự dưng trong đầu Tiến Sinh nghĩ đến nhiều chuyện, nghĩ đến vợ, nghĩ đến mấy đứa con, hình như chưa đủ lại nghĩ đến bản thân. Tự dưng sao hôm nay nghĩ nhiều điều thế, ngày trẻ ông cũng nghĩ sẽ làm việc nhiều để không nghèo như bố, kiếm được vợ rồi sẽ làm nhiều việc để không bị đói… Nhưng rồi mọi thứ chẳng được như những cái nghĩ ngày trước,nó chỉ thấy ngược lại thôi.
Puột Pu…!
Ánh sáng từ gốc chuối sáng rực, Tiến Sinh chạy đến chỉ kịp vung dao chặt gốc, cây chuối đổ xuống phía dưới chẳng thể nào chặt được ngọn. Mọi thứ chìm vào im lặng, phía trên cao chỉ còn ánh trăng vẫn sáng soi khắp Phiêng Luông.
Trời đã tảng sáng, làn sương mỏng vây quanh. Tiến Sinh ngồi một mình trên mỏm đá, mệt mỏi, đôi mắt ông nặng trĩu. Xa xa có những tiếng gọi bố, tiếng khóc của bốn người. Chắc cả đêm không thấy ông về nên đi tìm.
Trên trời trăng vẫn treo lơ lửng nhưng mặt trời đã hiện ra những tia nắng đầu tiên.
T.H.G
