Nguyễn Thuý Uyên (Trường ĐH Thủ Đô)
Chỉ mới đấy thôi vậy mà cái thời gian khó, nghèo khổ của tôi cùng gia đình đã lùi xa cả hơn chục năm. Giờ đây, gia đình tôi dẫu kinh tế chưa lấy gì làm giàu có nhưng cũng đã có bát ăn bát để, đời sống sinh hoạt của mọi thành viên đều đã tạm gọi là hài lòng! Vâng, để có được một cuộc sống với kinh tế tạm ổn như ngày hôm nay là cả một quá trình gian lao vất vả phấn đấu của cha mẹ tôi, anh chị em chúng tôi. Thời gian mà các thành viên trong gia đình tôi lao động phấn đấu để thoát nghèo cũng không ít đoạn trường gian nan…
Giai đoạn tôi còn nhỏ thì kinh tế gia đình tôi nghèo túng lắm. Cái nghèo đeo đẳng và hiển hiện trên tấm áo vá chằng vá đụp mà mẹ cha vẫn thường mặc hàng ngày. Nhiều hôm đi ăn cỗ cưới nhà hàng xóm còn không kiếm đâu cho được cái áo, cái quần lành lặn để diện nên bố mẹ đành phải thoái thác không sang ăn cỗ mà gửi phong bao tiền mừng. Anh chị em chúng tôi tới trường cũng vì vậy mà không được tươm tất áo quần bằng những đứa trẻ cùng xóm. Là con út và được cưng chiều nhất nhà nên mỗi năm mẹ cũng dành dụm và mua cho tôi vài bộ quần áo mới, và chỉ thi thoảng những dịp quan trọng như tết nhất, dịp khai trường, hay theo mẹ đi ăn cỗ ở đâu đó… thì tôi mới mang những bộ quần áo mới đó ra mặc, còn thì hàng ngày tôi vẫn quần áo vá đến trường. Mẹ thường động viên tôi: “Con ơi, đói cho sạch, rách cho thơm! Với lại dẫu có mặc quần áo vá nhưng không rách, không hở là được. Gắng mà học hành cho giỏi để mai này giúp bố mẹ thoát nghèo…”. Thương bố mẹ lắm nhưng vì còn nhỏ tôi cũng chẳng biết làm gì, giúp gì được mà chỉ biết miệt mài lao đầu vào học tập và giúp đỡ gia đình những công việc lặt vặt để bố mẹ rảnh rang với ruộng đồng, đỡ vất vả hơn chút mà thôi.
Cái mặc là vậy, cái ăn thì cũng cơ cực và thiếu đói lắm, khi cả nhà với 5 miệng ăn mà mỗi bữa chỉ có vài bò gạo độn với khi thì sắn, lúc lại ngô, khoai, hạt bo bo… Nhiều khi khoai, ngô, sắn, bo bo còn không đủ, nên bố mẹ tôi đều vẫn bớt khẩu phần ăn của mình để nhường cho mấy anh chị em chúng tôi được ăn no hơn. Những lúc như vậy tôi càng thương và hiểu tấm lòng của bố mẹ nhiều. Những sáng trở giấc tới trường, trong khi bọn trẻ hàng xóm thường được ăn cơm rang với nước dưa chua, với mỡ lợn thì chị em chúng tôi chỉ có mỗi món khoai luộc, hoặc bánh sắn hấp để dành từ tối hôm trước. Thường ngày buổi sáng mẹ tôi luôn dậy nấu cám lợn và tiện thể luộc luôn nồi khoai lang cho anh chị em chúng tôi ăn để đi học. Khi khoai luộc chín, việc nấu cám đã xong mẹ vào giường đánh thức chúng tôi dậy đánh răng rửa mặt và ăn sáng. Nhìn nồi khoai nhiều khi ngán tới tận cổ nhưng mấy anh chị em đều cố mà ăn lấy vài củ cho đỡ đói lòng, và một phần cũng để mẹ vui. Khi chúng tôi ăn xong và đi học rồi, còn thừa củ nào, mẹ mới dám ăn. Có bữa, gặp phải ngày mùa, bố tôi cũng phải đi cày bừa sáng nên mẹ lại dành phần để bố ăn lấy sức lao động, còn mình thì nhịn tới tận trưa. Nhà tôi không nhiều đất canh tác, nên khoai dành cho các con ăn sáng cũng thường không dư dả, vì vậy mẹ vẫn phải đi vay mượn tiền để mua khoai về trữ ở gầm giường dành cho gia đình ăn dần. Nếu là khoai lang còn đỡ, bởi ăn khoai lang để lâu ngày còn có vị ngọt, dễ ăn, chứ là khoai tây thì ngán lắm, nếu không có chút đường hoặc ít mật mía chấm cùng thì khó ăn lắm…
Những mùa khoai cứ tiếp nối, qua đi và những bữa sáng triền miên bằng khoai luộc luôn tiếp diễn, để rồi anh chị em chúng tôi cũng lớn khôn dần. Điều bố mẹ tôi hạnh phúc nhất là các con mình đều ăn học nên người và đỗ đạt với tương lai ngời sáng ở phía trước. Sự phấn đấu không biết mệt mỏi của bố mẹ, các anh chị tôi, cùng chút may mắn của thời cuộc đã khiến cho gia đình tôi không còn cảnh cơ hàn như cách đây vài thập kỷ. Mỗi khi trở về căn nhà nhỏ ở ngoại thành, nhìn cuộc sống đổi thay, kinh tế khá giả ở hầu hết các gia đình nơi làng quê mình, tôi thấy lòng vui chộn rộn. Vậy nhưng pha lẫn niềm vui ấy là chút buồn man mác vì hình bóng của mẹ tôi, một người suốt một đời cơ cực vất vả vì chồng, chăm lo cho các con đã không còn nữa, bởi mẹ đã trở về với tiên tổ từ mấy năm nay do một cơn bạo bệnh. Nghĩ đến mẹ, hai hàng lệ tôi cứ tuôn trào, từ đáy con tim tôi luôn thầm gọi: mẹ ơi!
