Thạch Bích Ngọc (ĐHQG, TP. Hồ Chí Minh)
Thời gian trôi đi quá nhanh, thấm thoắt vậy mà đã lại tới mùa hè, khi mới ban sáng mẹ vừa gọi điện cho tôi nhắn rằng, mẹ mới gửi xe khách vào cho tôi một thùng vải mà mẹ hái ở những cây vải trong vườn nhà. Nghe điện thoại của mẹ xong, tôi vô cùng vui sướng, trong lòng nôn nao khó tả, bởi chỉ vài ngày nữa khi ra bến xe lấy hàng mẹ gửi từ miền Miền Bắc vào Nam là tôi sẽ được ăn những quả vải ngọt ngào được hái từ chính cây vải trồng chính trong vườn nhà thân thương …
Vâng, xa quê đã lâu nhưng mỗi khi mùa hè tới là tôi lại luôn nhớ về mảnh vườn phía sau ngôi nhà nhỏ ở quê nhà, nơi mà tuổi thơ tôi đi qua êm đềm với biết bao nhiêu kỷ niệm khó mờ phai. Mảnh vườn xinh xắn ấy, ngoài vô số các loại cây trồng, rau màu, rau gia vị khác ra thì nổi bật hơn cả đó chính là 5 cây vải mà nội tôi đã trồng từ cái thời ông còn tuổi trẻ. Khi tôi ra đời, những cây vải ấy đã sum suê cành lá tốt tươi và mùa nào cũng sai trĩu quả.
Tôi còn nhớ, cứ vào ngưỡng sau Tết Nguyên Đán hàng năm, khi từng chùm hoa trên những cây vải bung nở trắng trời, tỏa hương thơm ngát, là sau giờ học buổi sáng, hay buổi tối là tôi cùng lũ trẻ trong xóm lại kéo nhau ra vườn ngắm hoa và thưởng thức mùi hương hoa vải. Bọn chúng tôi thường chơi trò đuổi bắt chạy quanh những góc vải rất vui nhộn. Có bữa, vào dịp giữa tháng trăng sáng, buổi tối bọn trẻ chúng tôi còn mắc võng buộc từ gốc cây vải này níu sang cây vải khác rồi nằm lên, nhìn ngắm bầu trời qua các khoảng trống hở thông qua vòm tán những cây vải. Lãng mạn hơn cả là khi những chùm hoa vải vào độ kết trái, lúc đó hàng ngàn hàng vạn cánh hoa nhỏ li ti theo làn gió lay nhẹ rụng rơi xuống, và bọn trẻ chúng tôi vui chơi, nô đùa dưới gốc, đứa nào đứa nấy đầu tóc, áo quần đều vương đầy những cánh hoa vải…
Khi mùa hoa vải qua đi, thoáng chốc là đã tới thời kỳ vải chín. Những chùm vải với màu đỏ rực rỡ, quả nào quả nấy tròn xoe phơi mình trong nắng hè chói chang. Mùa vải chín thường gắn liền với mùa chim tu hú gọi bầy về ăn quả ngọt, khi mà loại quả ngọt ngào này được xem là món… “khoái khẩu” của chúng. Chẳng vậy mà, khi những chùm vải chuẩn bị chuyển từ màu xanh sang màu ửng đỏ là bao giờ ông nội cũng giục bố tôi nhanh chóng giăng lưới phủ kín phía trên những cây vải để ngăn không cho chim tu hú, dơi, hay nhiều loại chim khác tới ăn.
Khi mùa vải chín tới, nếu cha mẹ tôi mừng một thì tôi cũng như lũ trẻ trong xóm mừng mười, vì dù thế nào đi chăng nữa bọn chúng tôi sẽ được ăn vải chín no nê thỏa thích, vì biết chắc chắn rằng khi hái vải để bán, bao giờ cha mẹ cũng luôn dành một số lượng nhất định để chia cho trẻ ăn, thậm chí mẹ tôi vẫn luôn có thói quen chia cho tất cả các hộ dân trong xóm mỗi nhà một túm vải lớn để thưởng thức.
Nhớ về mùa vải chín, trong tôi cũng luôn thầm cảm ơn ông nội – người đã mang giống cây quý từ vùng Thanh Hà (Hải Dương) về trồng trong vườn nhà, để những mùa vải cứ tiếp nối mùa dâng quả ngọt cho đời. Vâng, chính những cây vải trong vườn nhà ấy đã được xem là “cứu cánh” cho gia đình tôi, bởi quãng đời ấu thơ tôi, trong giai đoạn túng kém, thì nhiều khi nguồn thu từ bán vải cũng giúp mẹ có thêm tiền để đong gạo, để các bữa ăn của gia đình thêm phần tươm tất và “tươi” hơn; thậm chí tiền đóng học phí, mua quần áo, bút, sách, cùng nhiều thứ đồ dùng học tập khác của mấy anh chị em chúng tôi, nhiều khi cũng là từ tiền bán vải mà ra.
Khi tôi lớn lên rời quê ra thành phố học tập cũng là lúc mà ông bà nội tôi trở về với tiên tổ, và cha mẹ tôi là những người tiếp quản những cây vải trong vườn mà ông bà để lại. Những cây vải ấy vẫn lớn dần lên, tán cành ngày một tỏa rộng, vươn cao, và tới mùa quả ngọt hàng năm nó lại cho bao nhiêu trái chín. Giai đoạn sau này khi gia đình tôi không còn nghèo túng nữa, cái ăn cái mặc đã tạm ổn, vì vậy số quả vải thu được qua mỗi mùa cha mẹ tôi không bán, mà thường mang cho, biếu con cháu, bà con dòng họ, hàng xóm, mỗi người một ít để ăn. Chẳng vậy, năm nào cũng thế không chỉ trẻ con quanh xóm, trong làng, mà nhiều người lớn cũng luôn ngóng trông mùa vải chín tới để được mẹ tôi phân phát vải cho ăn… miễn phí. Và mỗi khi vào mùa vải chín, khi cha tôi bắc thang hái vải là bao giờ mẹ cũng không quên nhắc cha lựa những chùm vải to nhất, màu quả đẹp nhất để đặt lên bàn thờ dâng cúng ông bà, tiên tổ…
Một mùa vải chín lại tới, trong nôn nao nỗi nhớ quê, nhớ mẹ cha, nhớ những cây vải trong khu vườn nhỏ xinh sai trĩu trịt quả… bao ký ức tuổi thơ lại ùa về trong tôi!
