Nhân dịp kỷ niệm 136 năm ngày sinh Chủ tịch Tôn Đức Thắng (20/8/1888 – 20/8/2024), NXB Kim Đồng đã tái bản cuốn sách “Người cập rằng hầm xay lúa” do nhà văn Nguyễn Công Hoan kể, họa sĩ Mai Long vẽ minh họa.
Tác phẩm “Người cập rằng hầm xay lúa” được nhà văn Nguyễn Công Hoan viết vào năm 1959 và sửa lại năm 1976. Trong lần tái bản này, cuốn sách được bổ sung phụ lục, là lời kể của các cựu tù Côn Đảo về Bác Tôn và một số cột mốc tiêu biểu trong cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Tôn Đức Thắng. Minh họa của họa sĩ Mai Long cho tác phẩm này được xuất bản lần đầu tiên vào năm 1978.
Cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX, thực dân Pháp biến nhà tù Côn Đảo thành “địa ngục trần gian” hòng đàn áp những người Việt Nam yêu nước. Thế nhưng, nơi đây lại trở thành “Trường học Cộng sản” – nơi tôi luyện phẩm chất, ý chí của nhiều thế hệ chiến sĩ cách mạng.
Tại hầm xay lúa tối tăm của nhà tù Côn Đảo, có một người chiến sĩ cộng sản, không khuất phục trước đòn roi tra tấn của cai ngục Pháp. Dù bị giao làm “cập rằng” (tù nhân quản lý tù nhân khác) – một vị trí hiểm nguy không khác gì “đi vào chỗ chết” bởi “họ bị anh em oán thù”, nhưng trong hoàn cảnh đó, người cập rằng ấy với lòng nhân hậu đã cảm hóa những người tù khác: “Một nơi địa ngục nhất trong cái địa ngục trần gian này biến thành một nơi có đầy tình nhân đạo”. Dù bị kẻ thù dùng nhiều thủ đoạn để bức hại, người chiến sĩ cộng sản ấy vẫn hiên ngang đối mặt và khéo léo vượt qua. Người ấy chính là đồng chí Tôn Đức Thắng, Chủ tịch nước đầu tiên của Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, và cũng là Chủ tịch danh dự của Ủy ban Thiếu niên Nhi đồng Việt Nam từ ngày Ủy ban được thành lập.
Với ngòi bút tả thực sắc sảo, lối dẫn chuyện lôi cuốn của nhà văn Nguyễn Công Hoan, cùng tranh minh họa sống động đầy cảm xúc của họa sĩ Mai Long, “Người cập rằng hầm xay lúa” giúp độc giả hình dung rõ nét hơn chân dung người chiến sĩ cộng sản bất khuất và đầy nhân hậu Tôn Đức Thắng. Nhân dịp kỷ niệm 136 năm ngày sinh Chủ tịch Tôn Đức Thắng, NXB Kim Đồng tái bản cuốn sách này với mong muốn độc giả hôm nay hiểu thêm về một giai đoạn đặc biệt trong cuộc đời hoạt động cách mạng của Bác Tôn, hơn 15 năm đấu tranh ở nhà tù Côn Đảo (1930-1945).
Trước đó, NXB Kim Đồng đã ra mắt nhiều ấn phẩm về Chủ tịch Tôn Đức Thắng, trong đó có thể kể đến: truyện dài Người thủy thủ già trên hòn đảo lưu đày của nhà văn Đoàn Giỏi, tập sách ảnh Tôn Đức Thắng – Nhà cách mạng bất tử do tác giả Nông Anh Chi biên soạn.
